Święto w językowej świadomości Polaków i Rosjan

Linguistic awareness has been one of the research interests in both cognitive and cultural linguistics in recent years. Images of linguistic signs which originate as part of the linguistic awareness of representatives of various cultures and languages can differ considerably. There are many ways of distinguishing these differences, including semantic analysis and analysis of the connotations related to a given word. This article presents how the term holiday functions in the linguistic awareness of Poles and Russians

Stare i nowe obliczne nacjonalizmu. Wnioski z badań nad baskijskim ruchem nacjonalistycznym.

W artykule podejmuję problem współczesnego nacjonalizmu i miejsca, jakie zajmuje on pośród funkcjonujących dzisiaj ruchów społecznych. Podkreślając aktualność problematyki nacjonalistycznej i obecność nacjonalizmu we współczesnym świecie, zwracam uwagę na pewną ciągłość tradycji nacjonalistycznej i równoczesną odmienność dzisiejszego „nowego” nacjonalizmu od klasycznego („starego”) nacjonalizmu XIX-wiecznego. Przedmiotem analizy był tu nacjonalizm baskijski, który nie tylko pozostaje jedną z podstawowych sił obecnych w baskijskiej przestrzeni społecznej, lecz jest również dobrą egzemplifikacją wspomnianej, szczególnej specyfiki nacjonalizmu, tj. łączenia przez niego przeszłości z teraźniejszością. Z jednej strony nacjonalizm ten jest „nowy”, bo nowe są warunki społeczne, ekonomiczne i polityczne, w których funkcjonuje (co szczególnie widoczne w odniesieniu do celów nacjonalizmu), z drugiej zaś pozostaje wierny swojej tradycji – niezmienne pozostają wartości nacjonalistyczne; zarówno „stary” jak i „nowy” nacjonalizm opiera się na przekonaniu, że Baskowie są narodem i powinni mieć prawo do zachowania swojej kultury narodowej i języka oraz samodecydowania o sobie w sferze politycznej

Slope transformation within tourist footpaths in the Western Tatra Mountains

The aim of this paper is to determine slope transformation within tourist footpaths above the timberline on the north- and south-facing slopes of the Western Tatra Mountains. To characterize slope transformation within footpaths I applied geomorphological mapping. Differences in the effects of relief transformation due to natural processes on the north- and south-facing slopes were precisely determined based on test surfaces established on footpaths and slopes unaffected by human activity. The study indicated significant differences in the transformation of slope relief in the study area, related mostly to the disproportions in the intensity of tourist traffic and variability of natural conditions. The study also revealed a diversity in morphogenetic processes acting within tourist footpaths on the north-facing and south-facing slopes of the Western Tatra Mountains

Geomorphological effects of tourist usage of the mountain ridges on the example of tourist footpaths in the Western Tatra Mountains (Poland) and the Bucegi Mountains (Romania)

Zależności pomiędzy poszczególnymi elementami środowiska naturalnego w łączności ze zróżnicowanym oddziaływaniem antropogenicznym wpływają na odmienne funkcjonowanie najwyżej zlokalizowanych terenów pasm górskich. Strefami należącymi do najbardziej podatnych na oddziaływanie i przekształcenia antropogeniczne są grzbiety górskie, w obrębie których istnieją ścieżki turystyczne. Ich przebieg zależy od cech morfometrycznych grzbietu, dostępności stoków oraz atrakcyjności turystycznej wierzchołków i przełęczy. System grzbietowy Tatr Zachodnich i gór Bucegi charakteryzuje się odmienną rzeźbą terenu, warunkami geologicznymi, klimatem oraz użytkowaniem. Dlatego na obszarach tych dochodzi do rozwoju odmiennych form rzeźby w obrębie ścieżek turystycznych. Celem badań było porównanie wykształcenia formerozyjnych i akumulacyjnych oraz obszarów zdegradowanych w obrębie szlaków w dwóch odmiennych wysokogórskich systemach grzbietowych Karpat. Ponadto, jeśli było to możliwe, przedstawiono propozycje ochronne zagospodarowania terenów zdegradowanych. W celu określenia przekształceń rzeźby w strefach grzbietowych zastosowano metodę kartowania geomorfologicznego wzdłuż najintensywniej użytkowanych ścieżek turystycznych oraz ich inwentaryzację fotograficzną. Dodatkowo przeprowadzono analizę porównawczą zdjęć satelitarnych z ogólnodostępnej witryny internetowej. Badania wykazały, że z uwagi na odmienne warunki naturalne i użytkowanie obu badanych obszarów, można wyodrębnić dwa różnie funkcjonujące systemy grzbietowe. W Tatrach Zachodnich jest to szereg zróżnicowanych genetycznie form w obrębie ścieżek pieszych na grzbiecie górskim. Natomiast w górach Bucegi są to przeważnie zdegradowane strefy powierzchniowe przekształcone w wyniku użytkowania gospodarczego, pasterskiego i turystycznego, zlokalizowane wzdłuż dróg i ścieżek pieszych

Odstępstwa od normy w kategorii gramatycznej liczby w powieści Wojna polsko-ruska pod flagą biało-czerwoną i ich odzwierciedlenie w przekładzie na język rosyjski

Dorota Masłowska’s Wojna polsko-ruska pod flagą biało-czerwoną employs various types of linguistic innovations. One of them is a mistaken selection of the number of nouns. This stylistic means results in linguistic humour. In the Russian translation of the novel reflecting this phenomenon should not pose any problems. However, neither of the instances of the stylistic means analysed in the paper was reflected in the Russian target text. It is difficult to determine why the translator did not attempt to show Russian readers a reconstruction of the language of the Polish text. As a result, Irina Lappo’s translation lacks the poetic qualities and refreshing touches of Masłowska’s language

Emocjonalne przymiotniki w języku polskim i rosyjskim. Paralele i kontrasty

A new type of dictionary – a psychological linguistic dictionary was compiled as a result of analyzing 15918 Russian adjectives from the perspective of their relationship with emotions originating in reference to various senses. The dictionary contains information on “the emotional load” of these adjectives, that is how pleasant or how unpleasant emotions a given adjective evokes. The analyzed lexemes were assessed by respondents on the scale of emotions: slightly (un)pleasant – moderately (un)pleasant – very (un)pleasant, which was marked with an appropriate number of pluses or minuses. Although it is believed that representatives of different cultures experience universal emotions, their quality and intensity hidden behind particular linguistic units can diverge for different cultural linguistic communities. Emotions are conditioned socially, culturally and historically; they play an important role in international communication. Thus, when they are incompetently and mistakenly interpreted, this can disturb dialogue between various cultures and even lead to conflicts. In the article, considering equivalents mięsny/мясной and other counterparts, it can be said that not all the examples have a parallel emotional value. Despite the genealogical relationship between the languages and cultures in question, emotive contrasts are not rare. This leads to considering a significant issue of emotive adequacy of dictionary equivalents, which has to be addressed by translators and language teachers.A new type of dictionary – a psychological linguistic dictionary was compiled as a result of analyzing 15918 Russian adjectives from the perspective of their relationship with emotions originating in reference to various senses. The dictionary contains information on “the emotional load” of these adjectives, that is how pleasant or how unpleasant emotions a given adjective evokes. The analyzed lexemes were assessed by respondents on the scale of emotions: slightly (un)pleasant – moderately (un)pleasant – very (un)pleasant, which was marked with an appropriate number of pluses or minuses. Although it is believed that representatives of different cultures experience universal emotions, their quality and intensity hidden behind particular linguistic units can diverge for different cultural linguistic communities. Emotions are conditioned socially, culturally and historically; they play an important role in international communication. Thus, when they are incompetently and mistakenly interpreted, this can disturb dialogue between various cultures and even lead to conflicts. In the article, considering equivalents mięsny/мясной and other counterparts, it can be said that not all the examples have a parallel emotional value. Despite the genealogical relationship between the languages and cultures in question, emotive contrasts are not rare. This leads to considering a significant issue of emotive adequacy of dictionary equivalents, which has to be addressed by translators and language teachers.A new type of dictionary – a psychological linguistic dictionary was compiled as a result of analyzing 15918 Russian adjectives from the perspective of their relationship with emotions originating in reference to various senses. The dictionary contains information on “the emotional load” of these adjectives, that is how pleasant or how unpleasant emotions a given adjective evokes. The analyzed lexemes were assessed by respondents on the scale of emotions: slightly (un)pleasant – moderately (un)pleasant – very (un)pleasant, which was marked with an appropriate number of pluses or minuses. Although it is believed that representatives of different cultures experience universal emotions, their quality and intensity hidden behind particular linguistic units can diverge for different cultural linguistic communities. Emotions are conditioned socially, culturally and historically; they play an important role in international communication. Thus, when they are incompetently and mistakenly interpreted, this can disturb dialogue between various cultures and even lead to conflicts. In the article, considering equivalents mięsny/мясной and other counterparts, it can be said that not all the examples have a parallel emotional value. Despite the genealogical relationship between the languages and cultures in question, emotive contrasts are not rare. This leads to considering a significant issue of emotive adequacy of dictionary equivalents, which has to be addressed by translators and language teachers.A new type of dictionary – a psychological linguistic dictionary was compiled as a result of analyzing 15918 Russian adjectives from the perspective of their relationship with emotions originating in reference to various senses. The dictionary contains information on “the emotional load” of these adjectives, that is how pleasant or how unpleasant emotions a given adjective evokes. The analyzed lexemes were assessed by respondents on the scale of emotions: slightly (un)pleasant – moderately (un)pleasant – very (un)pleasant, which was marked with an appropriate number of pluses or minuses. Although it is believed that representatives of different cultures experience universal emotions, their quality and intensity hidden behind particular linguistic units can diverge for different cultural linguistic communities. Emotions are conditioned socially, culturally and historically; they play an important role in international communication. Thus, when they are incompetently and mistakenly interpreted, this can disturb dialogue between various cultures and even lead to conflicts. In the article, considering equivalents mięsny/мясной and other counterparts, it can be said that not all the examples have a parallel emotional value. Despite the genealogical relationship between the languages and cultures in question, emotive contrasts are not rare. This leads to considering a significant issue of emotive adequacy of dictionary equivalents, which has to be addressed by translators and language teachers

Powikłania neurologiczne w zespole antyfosfolipidowym

Zespół antyfosfolipidowy jest chorobą autoimmunologiczną. Mediatorami są przeciwciała antyfosfolipidowe. W pracy opisano niektóre powikłania neurologiczne, które występują w przebiegu zespołu antyfosfolipidowego. Należą do nich między innymi udary tętnicze I żylne, TIA, pląsawica oraz migrena. W przebiegu choroby rozwija się zakrzepica tętnicza lub żylna

Emotywny komponent znaczenia przymiotników negatywnie waloryzowanych w języku rosyjskim

The article analyses adjectives excerpted from a dictionary entitled Senses, Emotions and Adjectives of the Russian Language and evaluated by respondents as causing very unpleasant emotions (marked in the dictionary with three minuses). An attempt was made to delineate the emotive component of their meaning on the basis of data from dictionaries providing explanations, as well as those presenting associations, accompanied by contexts of their usage traced in the corpus. The data contributing to the analysis can be employed in order to reconstruct emotional images of the world and national cultural specificity of expressing emotions. Additionally, they can be used to scrutinize and shape emotional competence, while the methodology of delineating the emotive component of meaning with the use of affective expression and their associations can be employed in further research into emotive lexical items.The article analyses adjectives excerpted from a dictionary entitled Senses, Emotions and Adjectives of the Russian Language and evaluated by respondents as causing very unpleasant emotions (marked in the dictionary with three minuses). An attempt was made to delineate the emotive component of their meaning on the basis of data from dictionaries providing explanations, as well as those presenting associations, accompanied by contexts of their usage traced in the corpus. The data contributing to the analysis can be employed in order to reconstruct emotional images of the world and national cultural specificity of expressing emotions. Additionally, they can be used to scrutinize and shape emotional competence, while the methodology of delineating the emotive component of meaning with the use of affective expression and their associations can be employed in further research into emotive lexical items

Taronimy w komizmie językowym w "Wojnie polsko-ruskiej pod flagą biało-czerwoną" Doroty Masłowskiej i ich przekład na język rosyjski

Taronyms in linguistic humour in Dorota Masłowska’s Snow white and Russian red and their translation into Russian Erroneous mixing of linguistic units is one of the most common departures from the norm in novels. This linguistic device has two functions: 1) it presents the characters in the novel, 2) it constitutes a great source of puns and linguistic humour. Such misused words are known as taronyms. This paper presents their use in Dorota Masłowska’s Snow white and Russian red (Wojna polsko-ruska pod flagą biało-czerwoną) with reference to adverbs. The taronyms were identified among paronyms, synonyms, antonyms and adverbs from the same thematic group. Next, it was analyzed if and how this taronymy was reflected in the Russian translation of the presented novel.   Taronimy w komizmie językowym w Wojnie polsko-ruskiej pod flagą biało-czerwoną Doroty Masłowskiej i ich przekład na język rosyjski Jednym z powszechnie stosowanych odstępstw od normy w powieści jest mylne użycie wyrazów. Ten zabieg pełni dwie funkcje: 1) jest charakterystyką bohaterów, 2) jest świetnym źródłem gier słownych i środkiem tworzenia komizmu językowego. Wyrazy mylone to taronimy. W niniejszym artykule przedstawione zostało użycie taronimów w Wojnie polsko-ruskiej w obrębie przysłówków. Wyodrębniono stosunki taronimiczne wśród paronimów, synonimów, antonimów i przysłówków z tej samej grupy tematycznej. Następnie przeanalizowano, czy i jak zjawisko taronimii jest odzwierciedlone w tłumaczeniu powieści na język rosyjski